Voor deze tweede editie van Meet de Maker spraken we Silke van Kamp. Bij Het Zuidelijk Toneel creëerde zij samen met schrijver Annet Bremen en acteurs Keja Klaasje Kwestro en Joep van der Geest de voorstelling F*CK LOLITA. De voorstelling ging op 25 april in première bij Theater De Nieuwe Vorst in Tilburg en blies daar niet alleen het publiek, maar ook de pers van de sokken. Resultaat? Een publiek dat diep onder indruk de zaal verliet en vijf sterren van zowel NRC als de Volkskrant. Bam!

Een typische Silke van Kamp-voorstelling is een wilde rit van emoties en gedachten. Een emotionele rollercoaster met krachtige vrouwenrollen, waarin scherpe taal en brute beelden elkaar ontmoeten. Met rauwe eerlijkheid en een flinke dosis humor. Complexe thema’s worden voelbaar gemaakt, niet uitgelegd.

Ik wil dat het schuurt en tintelt, dat het tegelijk pijn doet en plezier geeft. Ik bouw een voorstelling op lagen van emotie en zend dat bouwwerk met brute kracht het publiek in. Muzikaal, fysiek, schurend, eerlijk.

Een voorstelling is voor mij pas geslaagd als het publiek na afloop doorpraat en discussieert, als mensen hun persoonlijke verhalen met elkaar delen in de foyer, en als ik glitters en vuurtjes zie in hun ogen. Ik wil dat de voorstelling natrilt in hun botten en dat mensen na zo’n avond iets voelen én denken. Dan weet ik: we hebben iets geraakt.

Deze nieuwe Lolita is onder meer de Dolores Haze (“Lolita”, zoals Humbert Humbert haar heeft genoemd) die wij — Annet Bremen en ik — uit het boek hebben geëxtraheerd. Tussen zijn regels door, geschreven door Nabokov, hebben we zoveel mogelijk informatie over haar verzameld. We hebben geprobeerd die los te weken van Humberts gemanipuleerde visie op haar. Verder hebben we onze Dolores gespekt met verhalen van vele vrouwen: van onszelf (Annet, Silke, Keja), van vrouwen in onze omgeving die we bewonderen, van vrouwen die we hebben geïnterviewd tot Pelicot en andere moedige vrouwen. We hebben haar een adem/stem gegeven uit feiten, levende vrouwen, interpretaties en fantasieën.

Ik las het boek jaren geleden omdat het een klassieker is die leeft in de wereld als een schandaalroman en cultboek. Het echode door in de popcultuur als een spannend verhaal over een verleidelijke jonge meid die een relatie aangaat met een oudere man. Een beetje cheeky, verwachtte ik. Maar toen ik het las, schrok ik me te pletter toen er penetratie, verkrachting en kidnapping in voorkwamen terwijl zij twaalf is. Ik begreep er niks van hoe dit boek in het genre “erotische literatuur” terecht was gekomen. Toen ik het besprak met enkele mensen (mannen), werd er tot twee keer toe gezegd: “Maar ze vraagt er ook wel een beetje om, toch?” Dat bleef me jaren bij en langzaam groeide de drang om haar een stem te geven.

Ik denk dat Nabokov het als een aanklacht tegen misbruik heeft geschreven — met goede bedoelingen, als kritiek op de hoofdpersoon Humbert Humbert — maar ik vermoed dat hij zijn lezers heeft overschat. Het boek heeft als male-gaze-rode-oortjesboek de wereld veroverd, en Nabokovs protest — het voorwoord — is terzijde gelegd.

We komen in onze samenleving steeds verder in het gesprek over gelijkheid in (alle) gender en seksualiteit, maar we zijn er nog lang niet. De seksuele voorlichting voor mannen en vrouwen is nog een wereld van verschil, en vrouwen worden nog steeds opgevoed met de waarschuwing dat ze zichzelf moeten beschermen, waar mannen “fun” mogen hebben. Waarom moeten vrouwen oppassen dat ze niet worden aangerand of verkracht? En hoe bescherm je jezelf daar überhaupt tegen? Waarom krijgen mannen in seksuele voorlichting niet de waarschuwing dat de kans 1 op 4 is dat zij — al dan niet bewust — een ander aanranden of verkrachten?

Misbruik, verkrachting, femicide… de cijfers zijn nog altijd wanstaltig (kijk alsjeblieft allemaal de nieuwe docu van Sunny Bergman: Blauwe ballen en andere verkrachtingsmythes). Gisèle Pelicot heeft afgelopen jaar een heldhaftige lans gebroken door met haar eigen verhaal ten strijde te trekken. We moeten doorstappen in dat soort voetsporen met z’n allen. De schaamte moet van kant wisselen, en daar hebben we heldinnen voor nodig. Heldinnen die overleven en spreken. Zoals Pelicot. En zoals onze “Lolita”.

Ik herken me in de veelkleurigheid van eigenschappen van Dolores. De speelsheid, het vuur, de vechtlust, de lol, de nieuwsgierigheid, de honger naar kennis en de wereld. En het plezier in zintuiglijkheden ontdekken — van haar lichaam, de wereld, alles wat erin te ontdekken valt. En haar vuur om het woord als wapen te nemen, “trillend van leven”, zoals Annet Bremen het zo prachtig heeft verwoord.

Iets eerder komen en de tijd nemen om de geweldige leaflet van Het Zuidelijk Toneel van F*CK LOLITA te lezen. En met een beetje geluk worden de zorgvuldig geselecteerde beelden getoond (op een ledscherm in het theater) van hoe Lolita al decennialang wordt verbeeld in films, op boekomslagen, in de popcultuur, in fotoshoots voor films. Dat is een goed beeld om mee de zaal in te nemen.

Op dit moment zijn bijna alle voorstelling van dit seizoen uitverkocht. Maar geen zorgen: in september is F*CK LOLITA terug met een nieuwe tournee. Klik op de knop hieronder voor meer info & tickets!